Бизнес-омбудсмен ответил на вопросы предпринимателей Актобе

Ақтөбе облысының кәсіпкерлерімен бизнес құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл Болат Палымбетовтың кездесуінде кәсіпкерлердің өтініштерін шешудегі айтарлықтай жетістіктер аталып, болашақ қолдау шаралары белгіленді. Іс-шара барысында Болат Палымбетов пен Ақтөбе облысының әкімі Оңдасын Оразалин шағын және орта бизнесті (ШОБ) дамытуға және жүйелік мәселелерін шешуге бағытталған «Жол картасына» ресми түрде қол қойды.

Болат Палымбетовтың мәлімдеуінше, тек 2018 жылы Ақтөбе облысының кәсіпкерлерінен оның аппаратына 283 өтініш келіп түскен, оның 164-і оң шешімін тапқан. 2016-2018 жылдар аралығында өтініштердің жалпы саны 17 053-ке жетіп, олардың шамамен 46%-ы толық немесе ішінара шешілген. Шағымдардың негізгі санаттары жер қатынастары (17%), салық мәселелері (9%), мемлекеттік сатып алулар (7%) және құқық қорғау органдарының жұмысы (8%) болды.

Бизнес-омбудсмен кәсіпкерлер құқықтарын қорғау саласындағы негізгі жетістіктерді атап өтті. Атап айтқанда, қылмыстық заңнаманы ізгілендірудің арқасында 2019 жылдан бастап экономикалық қылмыстар бойынша қылмыстық істер саны бес есеге қысқарды. Бұдан бөлек, қазақстандық кәсіпкерлердің мүдделерін қорғау тетігі енді Еуразиялық экономикалық одақ (ЕАЭО) елдерін де қамтиды.

Бизнестің анықталған барлық жүйелік проблемалары бірыңғай тізілімге енгізілген, ол 619 мәселені қамтиды. Олардың 489-ы қазірдің өзінде сәтті шешілген, 28-і шешілу сатысында, ал 102 мәселе тиісті мемлекеттік органдармен белсенді талқылануда. Бұл жүйелік проблемаларды шешу әртүрлі бағыттарда, оның ішінде Бас прокуратурамен және Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігімен қол қойылған «Жол карталарын» іске асыру аясында жүргізілуде.

Палымбетов сонымен қатар бақылаушы органдар тарапынан артық талаптардың бар екенін, оларды кәсіпкерлер үшін «бас ауруы» деп атады. Бұған жауап ретінде Ұлттық экономика министрлігімен бірлесіп, іскерлік ортаны жақсарту бойынша ауқымды жұмыстар жүргізілуде. Нәтижесінде, мемлекеттік бақылау мен қадағалау жүйесі түбегейлі реформаланды. Мысалы, лицензиялар мен рұқсаттардың саны 2011 жылғы 1 115-тен қазіргі уақытта 315-ке дейін қысқарды, бұл 72% азаюды құрайды. Барлық рұқсат құжаттары «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Заңында жүйелендірілген, бұл бизнеске жыл сайын 1,5 миллиард теңгеге дейін үнемдеу әкеледі.

Көптеген кәсіпкерлер үшін ең өткір мәселелердің бірі жер мәселесі болып қала береді. ҚР Жер кодексіне сәйкес, жергілікті атқарушы органдар берілген жер учаскелері туралы ақпаратты, оның ішінде алушылар, нысаналы мақсаты, алаңы, орналасқан жері, құқық түрі және жалдау мерзімі туралы мәліметтерді халыққа қолжетімді ақпараттық стендтерде, сондай-ақ әкімдіктердің және уәкілетті органдардың интернет-ресурстарында жариялауға міндетті. Алайда, Болат Палымбетов атап өткендей, 2019 жылғы 25 қыркүйектегі жағдай бойынша, облыстық маңызы бар 203 аудан мен қаланың тек 100 әкімдігі ғана осындай ақпаратты орналастырған. Ақтөбе облысында 13 әкімдіктің ешқайсысы бұл талапты орындамаған, бұл заңды тікелей бұзу болып табылады.

Кездесу барысында кәсіпкерлер жер учаскелері туралы ақпаратқа онлайн-қолжетімділікті қамтамасыз етуге, инженерлік-коммуникациялық желілерге қосылуға, жеке балабақшаларды жан басына шаққандағы қаржыландыруды ұлғайтуға, сүтті-тауар фермаларын дамыту бойынша өңірлік бағдарламаны жергілікті бюджет есебінен қаржыландыруға, асыл тұқымды мал шаруашылығын субсидиялау ережелеріне өзгерістер енгізуге (50 бастан асатын сүтті-тауар фермалары үшін жем-шөп дайындауды субсидиялау бөлігінде), сондай-ақ ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерін субсидиялармен қамту және олардың тиімділігін талдауға қатысты бірқатар сұрақтар қойды. Бұл ұсыныстардың барлығы, жалпы саны 11 тармақ, қол қойылған «Жол картасына» енгізілді.

Облыс әкімі Оңдасын Оразалин барлық мемлекеттік органдар осы «Жол картасын» орындауға қабылдайтынына сенім білдірді. «Негізінде, барлық мәселелер шешілетін. Бірлескен күш-жігермен бір жыл ішінде бұл мәселелер шешіледі. Бір жылдан кейін, мүмкін, күн тәртібінде басқа проблемалар болады», — деп қорытындылады Оразалин. Ол сонымен қатар өңірде кәсіпкерлікті дамыту үшін барынша қолайлы жағдайлар жасалғанын атап өтті. Ақтөбе облысында шағын және орта бизнестің 58 мыңнан астам белсенді субъектісі жұмыс істейді, бұл 2018 жылмен салыстырғанда 10,6%-ға артық. ШОБ секторында өңірдің экономикалық белсенді халқының үштен бірі жұмыс істейді, ал бизнес субъектілері өндірген өнім көлемі 185 миллиард теңгеге жетті.

«Бизнес-ортаны дамыту үшін бизнесті жүргізу шарттарын жеңілдету және әкімшілік кедергілерді азайту бойынша бірқатар реформалар жүргізілді. Облыс әкімдігі 2019-2020 жылдарға арналған бірлескен тексерулер жоспарын әзірледі. Қабылданған шаралар нәтижесінде біздің өңір «Doing Business» іскерлік жүргізу жеңілдігі бойынша субұлттық рейтингте 3-ші орынды иеленді», — деп түйіндеді Оңдасын Оразалин.