Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кірістер комитетінің орынбасары Ануар Сулейменов цифрлық технологиялардың дамуымен және қазіргі заманғы ақпараттық жүйелердің енгізілуімен байланысты жұмыстар туралы баяндады. Оның айтуынша, бүгінгі таңда ҚМҚК-де 14 ақпараттық жүйе жұмыс істейді, олардың алғашқысы 2000 жылдардың басында іске қосылған болатын. Әрқайсысы уақыт өте өз үлесін қосқанымен, ескірген архитектура қазіргі талаптарға сай келмей отыр, деп хабарлайды Zakon.kz.
«Сондықтан біз кезең-кезеңімен модернизациялау жұмыстарын жүргізіп, жаңа мақсатты архитектураны қалыптастыруды бастадық. Болашақта ол бес заманауи жүйеден тұрады, олар он екі ескі жүйені алмастырады. Бұл функциялардың қайталануын азайтып, бизнес процестерін оңайлатуға және әкімшілік деңгейін жаңа сапаға көтеруге мүмкіндік береді. Қазіргі таңда үш негізгі шешім сәтті енгізіліп, жұмыс істеп жатыр: Интеграцияланған салық әкімшілігі жүйесі (ИСНА), Smart Data Finance (SDF) және «Астана-1» кеден жүйесі (Keden)», — деп мәлімдеді Ануар Сулейменов.
Ол әр бағдарламаның егжей-тегжейлі сипаттамасын берді. Мысалы, ИСНА жеті салықтық жүйені біріктіріп, салық төлеушінің толық өмірлік циклін қамтиды: тіркеуден бастап, жеке шоттарды жүргізу, бақылау және мемлекеттік қызметтер көрсетуге дейін: «Бүгінгі таңда жүйе 75 мемлекеттік органмен және банктермен интеграцияланып, 1000-нан астам автоматтандырылған әкімшілік процестерін қамтиды, 13 миллион пайдаланушы үшін жоғары қол жетімділікке ие, құжаттарды өңдеу уақыты сағаттардан минуттарға дейін қысқарды. Жаңа салық төлеушінің кабинеті маңызды рөл атқарады. Ол автоматтандырылған декларация тексеру, цифрлық түрде өтініштер беру, онлайн-шот ашу сияқты ыңғайлы электронды қызметтер ұсынады. Сонымен қатар, алғаш рет «Реабилитация және банкроттық» модулі іске қосылды, ол прокуратура, банктер және соттармен өзара әрекеттестікті толық цифрландырады».
Smart Data Finance жүйесі — бұл үлкен деректерді талдау мен басқару шешімдерін қолдауға арналған жаңа буын платформасы. SDF-нің негізгі артықшылығы — салық төлеушінің цифрлық профилін қалыптастыру.
«Бүгінгі таңда жүйеде 1,9 миллион жеке кәсіпкер, 584 мың заңды тұлға және 20 миллионнан астам жеке тұлға туралы мәліметтер жинақталған. Жүйе 74 мемлекеттік дереккөзінен алынған деректер негізінде жергілікті салықтарды автоматты түрде есептейді, бұл қателіктерді азайтып, субъективті араласуды болдырмайды. Сонымен қатар, жасанды интеллект қолдану арқылы салықтық және сауда саласындағы тәуекелдерді анықтау, жеткізушілер тізбегін бақылау және салықтан жалтару әрекеттеріне дер кезінде әрекет ету мүмкіндігі пайда болады», — дейді Ануар Сулейменов.
Keden — цифрлық кеден жүйесі. Оның модернизациясы интеграцияланған кедендік бақылауды және «бір терезе» принципін енгізуге бағытталған. Бүгінгі таңда қағаз құжат айналымы толықтай жойылды. Сонымен қатар, жылдың соңына дейін негізгі модуль — «Тауар декларациясы» іске қосылады, ол 16 декларлау процедурасын қамтиды. Бұл жүйенің негізі болып табылады және кедендегі толық цифрлық әкімшілік циклін қамтамасыз етеді, деп атап өтті ҚМҚК.
«Маңыздысы, жаңа жүйелерге көшу тек технологиялық мәселелер ғана емес, сонымен қатар жұмыс философиясының өзгеруін де талап етеді. ҚМҚК қызмет көрсету моделіне көшеді, онда салық төлеушінің ыңғайлылығы мен рәсімдердің ашықтығы бірінші орынға шығады. Жаңа платформаларды енгізу кезінде бейімделу қажет екенін түсінеміз, уақытша қиындықтар болуы мүмкін. Алайда, нәтижелер айқын: рәсімдердің қысқаруы, қателердің азаюы, цифрлық қызметтердің кеңеюі», — деп қорытындылады Сулейменов.
Ол сондай-ақ, комитеттің мақсаты — бизнес пен азаматтардың мемлекеттік кірістер және кеден органдарымен өзара әрекетін барынша қарапайым, ыңғайлы әрі заманауи ету екенін атап өтті.
Естеріңізге сала кетейік, 2026 жылдың 10 сәуірінде Алматыда PROFIT Retail & Finance Day конференциясы өтеді, ол Қазақстандағы жаңа технологиялар мен қаржылық сектордағы инновациялық шешімдерге арналған.

